جهت صدورجهت صدور به معنی انگیزه معصوم ـ عليه‌السلام ـ از سخن، عمل و تقریر یک فعل است. ۱ - معنی جهت صدورمراد، جهت صدور روایت است و آن، انگیزه معصوم ـ عليه‌السلام ـ از سخن، رفتار و تقریری است که در قالب خبر، روایت شده است.انگیزه ای که معصوم ـ عليه‌السلام ـ را به کاری یا سخنی وا می‌دارد، در موارد، فرق می‌کند؛ گاه انگیزه، بیان حکم واقعی، گاه تقیه ـ به خاطر حفظ جان خود و یا شیعیان ـ و گاه غیر آنها است. ۲ - جهت صدور در باب تعارضفقیه هنگام استنباط باید علاوه بر دقت در درستی صدور روایت از معصوم عليه‌السلام، به انگیزه صدور آن نیز توجه کند. از جاهایی که به انگیزه صدور روایت استناد می‌شود، مبحث تعارض روایات است؛ برای مثال، اگر دو روایت تعارض کنند و انگیزه صدور یکی از آنها تقیه و انگیزه صدور دیگری بیان حکم واقعی باشد، روایتی که به منظور بیان حکم واقعی صادر شده، ترجیح داده می‌شود. [۴]
منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، جزایری، محمدجعفر، ج۸، ص۳۰۴
[۵]
شرح رسائل، محمدی، علی، ج۷، ص۱۶۲.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۸۷، برگرفته از مقاله «جهت صدور». |